ANDRZEJKI CZYLI WRÓŻBY ŚWIĘTEGO ANDRZEJA

Aktualności Edukacja

Andrzejki – wieczór wróżb odprawianych w nocy z 29 na 30 listopada, w wigilię świętego Andrzeja, patrona Szkocji, Grecji i Rosji.

Pierwsza polska wzmianka literacka o nim pojawiła się w 1557 za sprawą Marcina Bielskiego.

Andrzejki są specjalną okazją do zorganizowania ostatnich hucznych zabaw przed rozpoczynającym się adwentem, czyli okresem oczekiwania na Boże Narodzenie, który trwa do 24 grudnia.

W Andrzejki powszechne są prywatki, zabawy taneczne organizowane przez młodzież w domach prywatnych i lokalach. Spotkania te mają wyłącznie rozrywkowy charakter, najczęściej dziewcząt i chłopców przy kawie, herbacie i ciasteczkach z towarzyszącymi im różnego rodzaju wróżbami.

Katalog wróżb matrymonialnych oraz indeks używanych w nich atrybutów jest zaiste imponujący, a mianowicie:

– lanie wosku lub ołowiu na wodę;

– rzucanie albo ustawianie pantofli;

–  wyciąganie karteczek spod poduszki;

– liczenie kołków w płocie;

– tłumaczenie snów;

– zaglądanie do studni;

– deptanie pierzyny;

– sianie lnu lub konopi;

– losowanie przedmiotów ukrytych pod garnuszkami czy miseczkami;

– wyścig butów;

– rzut trzewikiem;

– cztery filiżanki;

– najdłuższa obierzyna;

– serce z imionami;

– rzucanie monetą.

W niektórych regionach wrzucano kluski owsiane na wrzącą wodę. „Czyj klusek po odstawieniu z ognia wypłynie najprzód na wierzch – ta dziewczyna najprzód dostanie kawalera zapisanego wcześniej na kartce”.

Na Mazowszu, w Lubelskiem i Sandomierskiem do wróżenia używano placuszków , bułeczek i gałeczek.

Na kresach wschodnich królowały bałabuchy – pszenne bułeczki nadziane różnorodnymi farszami: kaszą gryczaną, kapustą, grzybami, polane roztopioną słoniną ze skwarkami. W okolicach Lwowa popularnością cieszyły się placki z makiem smażone z cebulą.

Bawmy się dobrze i zadedykujmy wszystkim uczestnikom Andrzejkowych spotkań i igraszek wiersz – Zabobonnik – Franciszka Zabłockiego:

„Wszystkie wróżby przyszłości,

Wszystkie przepowiednie,

Są szczere bałamuctwa, są wierutne brednie”.

Mam nadzieję, że starsi uczestnicy tych zabaw z nostalgią przypomną sobie czasy młodości, a najmłodsi zapałają entuzjazmem do poznawania dawnych zwyczajów kultywowanych w Polsce.

I pamiętajcie – „Święty Andrzej Ci ukaże, co Ci los przyniesie w darze.”

Udanych Andrzejek!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *