Każdego roku Sołtysi obchodzą swoje święto w dniu 11 Marca.
Z tej to okazji kilka zdań o tak ważnej funkcji wśród lokalnej społeczności.
Urząd Sołtysa znany jest od średniowiecza, kiedy był on przedstawicielem pana feudalnego, dobrze opłacanym zarządcą dużego gospodarstwa, a jego stanowisko było dziedziczone. Aktualnie sołtysi wybierani są na 5-letnią kadencję przez mieszkańców swoje wsi
Sołtysi przetrwali czasy Piastów, Jagiellonów, Państwo Krzyżackie, Andegawenów, Wazów, królów elekcyjnych, państwo rozbiorowe (Polskę pod zaborami) oraz PRL.
Kim są obecnie Sołtysi ?
Na podstawie badań m.in. dr hab. Arkadiusza Ptaka z Instytutu Rozwoju Wsi PAN, można jednym zdaniem powiedzieć, że są to administratorzy, poborcy podatkowi, społecznicy. Sołtysi to niezwykle aktywne społecznie osoby. W Polsce jest ich ponad 40 tysięcy, a na Mazowszu ponad 7 tysięcy (w tym 3 tys. kobiet). W szeregach sołtysów z roku na rok przybywa kobiet (GUS wyliczył, że w Polsce jest 16 tys. pań i 24 tys. panów). Ponad 70 % sołtysów należy do organizacji społecznych działających na polskiej wsi. Są to Koła Gospodyń Wiejskich, Ochotnicze Straże Pożarne, Lokalne Grupy Działania, Rady Parafialne, Rady Rodziców działające w szkołach i przedszkolach, Stowarzyszenia. Sołtysi aktywni są także w partiach politycznych, do których należy 15 % sołtysów.
Po co jest Sołtys ?
Zadaniem sołtysa jest kontakt z urzędem i samorządem, aby na bieżąco rozwiązywać problemy mieszkańców i odpowiadać na ich potrzeby oraz wpływać na rozwój wsi. Do jego ustawowych obowiązków należą m.in.:
- zwoływanie zebrań wiejskich i posiedzeń rady sołeckiej;
- działanie zgodnie z ustaleniami zebrania wiejskiego, rady gminy i wójta/burmistrza;
- motywowanie mieszkańców do działań służących poprawie gospodarki i warunków życia w sołectwie;
- reprezentowanie mieszkańców sołectwa;
- uczestniczenie w sesjach rady gminy;
- pobieranie podatków i opłat lokalnych.
W pierwszej kolejności Sołtys jest łącznikiem między mieszkańcami a organami gminy – zgłasza potrzeby i problemy swojej wsi, a z drugiej strony – przekazuje decyzje, które są uchwalane w urzędzie
Czy istnieje sołtys idealny ?
Wszytko zależy od człowieka. Trzeba więc wybrać właściwą osobę. Kogoś kto potrafi słuchać i rozmawiać z ludźmi, motywować do działania społecznego, budować porozumienie w kwestiach drażliwych i konfliktowych oraz takiego komu „chce się chcieć”. Sołtys nie musi być superbohaterem, ale powinien mieć odwagę reprezentować mieszkańców i ich postulaty przed radą gminy czy wójtem/burmistrzem. Taka osoba musi też mieć czas na prace społeczną, bo sołtys nie ma godzin urzędowania. I co najważniejsze – wieś musi stać za nim murem. Sam niczego nie dokona, jeśli nie będzie miał wsparcia w mieszkańcach.
Na zakończenie warto podkreślić, iż w Rajszewie pierwszym zarazem wspólnym sołtysem nadanym w roku 1418 dla czterech wsi (Rajszew, Chotomów, Jabłonna i Janowo) był szlachcic Dobiesław z Grzegorzewic. Także przez 602 lata wielu sołtysów miała nasza wieś, ale o szczegółach mam nadzieję napisać w kolejnych odsłonach…
Na zakończenie, w tym tak ważnym dniu dla nas Sołtysów – pozdrawiam wszystkich moich kolegów Sołtysów i życzę wszystkim nam wytrwałości i sukcesów w pracy na rzecz mieszkańców.